INLEIDING

Als je met de mensen over de historie van hun woonplaats praat, kun je allerlei verhalen uit de "volksmond" optekenen. Ook over Eemnes bestaan die verhalen. Eén zo'n verhaal gaat over het feit, dat de Eemnessers in de 14e eeuw hun heer, de bisschop van Utrecht, drie keer ontrouw zijn geweest. Het drie bisschoppen in het gemeentewapen zouden herinneren aan deze drie misstappen. De vroegere gemeentesecretaris Van Hoepen vertelde mij dat hij deze verklaring in de jaren dertig verzon voor een plaatjesalbum van een koekfabriek!

Toch kan men ook juiste verhalen uit de "volksmond" optekenen. Als men met oudere mensen praat, komt weer heel wat naar boven. De vijfenzeventigjarige mevrouw Van Valkengoed kende het volgende rijmpje: Jan van Wijk bij ’t kerkhof, heeft een zaakje met verlof, maar Riggeling die nare vent, is voor hem een grote concurrent! Jan van Wijk, die een stil cafeetje had, woonde op Laarderweg 84. Riggeling opende zijn café op Laarderweg 128, later bekend als café Tak, nu woninginrichting "At home".

Ook oude namen als "de Sloperie", "de Armakker", "het Klooster" of "Branderf" zijn aanknopingspunten voor het bestuderen van de tijd die achter ons ligt. Veel hiervan moet nog uitgezocht worden. De bronnen die men bij het navorsen gebruikt, dienen echter voorzichtig te worden gehanteerd. Zou men bijvoorbeeld afgaan op de "monumentenlijst" van Eemnes, dan zou de hervormde Nicolaaskerk een vijftiende-eeuws bouwwerk moeten zijn. Muntvondsten en het geschrift van de Naarder stadssecretaris Pieter Aelmansz uit 1525 wijzen op een oudere datum. Bovendien vertelde de pastoor hem, dat volgens hem de kerk zo'n tweehonderd jaar oud moest zijn. Pieter zelf schatte de kerk net zo oud als die van Naarden (gebouwd rond 1380). De secretaris schrijft, dat het dodenregister van de kerk begon met (vertaald): "Anno 1363 gestorven Pieter Pieterse, zijn ziel ruste in vrede." Men kan dus rustig stellen dat de Nicolaaskerk een eeuw ouder is dan de "monumentenlijst" aangeeft! Maar ook met eigen waarnemingen moet men oppassen. Het sluitsteentje boven de toreningang van genoemde kerk meldt het jaar 1521. Dit is niet het bouwjaar van de toren, maar het begin van een grondige verbouwing, die in 1525 werd voltooid. Een jaartal op het huisje van Kerkstraat 6 vermeldt 1869; aangezien het pand ouder is, moet ook dit het jaar van een restauratie weergeven. Op de zijgevel van de "Waker" (het parochiezaaltje naast de rooms-katholieke kerk) vormen muurijzers nu het jaartal 1736. Lange tijd stond er 1637. Als we de parochiearchieven erop naslaan lezen we, dat er in 1736 een nieuwe pastorie werd gebouwd. Het parochiezaaltje is een laatste restant van deze pastorie; bij een vroegere verbouwing moeten de muurijzers omgewisseld zijn! Nu is deze fout weer hersteld.

Over de geschiedenis van Eemnes is al het een en ander geschreven. Belangstellenden kunnen voor informatie terecht in de Oudheidkamer en ook de Bibliotheek van Eemnes heeft veel boeken, brochures, wandel- en fietsroutes en dergelijke. Bij de hierna volgende wandeling worden terloops veel stukjes geschiedenis van Eemnes behandeld. Daarom staat achter de wandeling een INDEX, die het eenvoudiger maakt om bepaalde onderwerpen gericht te zoeken. En nu wil ik u meenemen op een rondtocht door de gemeente. We beginnen onze "sightseeing" in-grootvaders-tijd in Eemnes-Binnen, gaan de Wakkerendijk af, dan richting Meentweg en via Laarderweg eindigen we op de Gooiergracht. Veel genoegen op deze virtuele wandeling.